İsrail-Filistin arasında çatışmaların başladığı 7 Ekim 2023 sabahından bu yana dünya diken üstünde. Türkiye’nin siyasi olarak uzak kalmadığı bu gündemde İran ve ABD işin neresinde? 2022 yılında dünya savaşını konuşur muyuz? Çatışmalar Ortadoğu’yu sarar mı? Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ragıp Kutay Karaca’ya merak ettiklerimizi sorduk, büyük resmi bize açıkladı. Buyurun içeriğimize.
7 Ekim 2023 Cumartesi tarihinde dünya, bir çatışma ortamına gözlerini açtı.
Yıllardır Filistin’de bitmeyen sorunlar nedeniyle bir isyan niteliğinde olan, içeriği sorgulamaya açık da olsa İsrail’e yönelik Hamas saldırısı güne başlarken manşetlerdeydi. Ancak sonrasında saldırıya karşılık verirken, İsrail’in saldırıları sorgulamaya açık olmayan bir insanlık dramı içeriyordu.
20 gündür süren çatışmalarda, çocuk, kadın demeden birçok sivil kelimenin gerçek anlamıyla katledildi. Sınır tanımayan saldırılar, dünya kamuoyunda yakından izleniyor.
İlk günlerden itibaren birçok ülkenin de telaffuz edildiği çatışmaların Ortadoğu’ya yayılma ihtimali tedirgin ederken, ABD ve İran konunun dışında kalamıyor.
Onedio olarak, İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Diplomasi Araştırmaları Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ragıp Kutay Karaca’ya “Ne olacak bu durum?” diye sorduk.
Prof. Dr. Karaca, hem askeri hem de akademik geçmişiyle sorularımızı yanıtladı.
Son gelişmenin ışığında ABD ve İran’ın bu savaşa dahil olup olmayacağı ve İsrail-Filistin çatışmasının büyüyüp büyümeyeceğiyle başladık.
Prof. Dr. Kutay Karaca’nın bu duruma ilk söylediği, “ABD dahil kimsenin işine gelmez” oldu.
İran konusunda, Türkiye gibi, sadece ‘bir ülkeden’ ibaret olmadıklarının altına çizen deneyimli akademisyen, bu ve benzer ülkelerin ‘yemeye kalkıldığında boğazda kalacak kadar büyük’ olduklarını belirtti.
İran, sadece İran değildir. Suriye, Irak, Yemen, Lübnan, Katar, Suudi Arabistan, Bahreyn’e kadar her yerde var.
İsrail-Filistin çatışmalarının sonunda İsrail’in istediği ve hedeflediği nihai hedefe ulaşmasının da çözüm olmayacağını belirten Karaca, “Tüm topraklar İsrail’e katılsa da rahat edilecek mi? 12,5 milyon Filistinli var. Hatta dünyaya yayılmış ve Filistin’inin desteğine inanan milyonlarca insan var. İsrail, sadece İsrail’dekiler de değil dünyadaki tüm İsrailliler rahat edebilecekler mi?” dedi.
Filistin’de yapılanlarla 3 neslin radikalleştirildiğini ve yapılanlarla daha fazla terörize edilen insanların, dünyada başka ülkelerin, hatta şu anda bulunan ve gelecekte de var olacağı bilinen örgütlerin suistimallerine açık olduğunu da hatırlattı.
2014 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın söylediği “Dünya, 5’ten büyüktür” sözünün çok önemli olduğunu hatırlatan Karaca, bunun çözüm için önemli olduğunu vurgularken, “Dünyada hiçbir dönem çatışmasızlık olmadı ve şu an olanlar da devam edecek” diye de dikkat çekti.
Karaca, dünya barışına katkı sunacak ve istikrar sağlayacak bir Birleşmiş Millletler’den söz edemediğimiz bu ortamda, ekonomik sorunların özellikle 3. dünya ülkelerindeki sorunları artırmasının da global gerilimi artırdığını belirtti.
ABD’nin işgal ettiği ve hatta çekildiği ülkelerde de “huzur” bulamadığını hatırlatan Prof. Dr. Kutay Karaca, önemli bir ekonomi vurgusu yaptı.
Özetle, ‘İsrail-Filistin savaşının yayılmasının’ beklenmediğini söyleyen deneyimli akademisyen, 2024’ün halen süren Rusya-Ukrayna savaşının ve tüm çatışmaların gölgesinde geçeceğini söylerken, dünya savaşlarının ekonomik krizlerin ardından geldiğini hatırlattı.
Pandemiyle girilen süreçte, tam çıkıyoruz denilen süreçte başlayan Rusya-Ukrayna savaşıyla düşülen ekonomik, hatta enerji ve gıda darboğazının tüm dünyada düşürdüğü alım gücüyle sıkıntıları artırdığı noktada bir de İsrail-Filistin savaşının eklenmesinin dünya savaşı kapısını araladığını belirtti.
